Beperkende overtuigingen: wat je gelooft, bepaalt hoe je leeft

En hoe je loskomt van wat je ooit bent gaan geloven over jezelf

Veel mensen groeien op in een systeem dat weinig ruimte laat voor hun unieke manier van zijn. Al vanaf jonge leeftijd krijgen we mee wat ‘hoort’: je moet stilzitten, luisteren, opletten, je huiswerk maken, op tijd komen. Voor sommige kinderen werkt dat prima. Maar wat als jouw brein anders werkt? Wat als stilzitten voor jou voelt als in een pan kokend water, omdat je bijvoorbeeld ADHD hebt, of gewoon een nieuwsgierig, beweeglijk kind bent?

In plaats van te kijken naar wat een kind nodig heeft, wordt er vaak vooral gekeken naar hoe goed het zich aanpast. Wie buiten de lijntjes kleurt, krijgt al snel het label ‘druk’, ‘lastig’ of ‘niet slim genoeg’. Terwijl het probleem niet bij het kind ligt — maar bij het beperkte kader waarin het kind wordt bekeken.

Wat je gelooft over jezelf, bepaalt je gedrag

Een kind met een snel, creatief brein dat niet past in de structuur van het systeem, presteert vaak onder zijn of haar niveau. Als dat lang genoeg duurt, raakt het kind ervan overtuigd dat het écht dom is. Niet omdat het dat is, maar omdat niemand hem of haar het tegendeel heeft laten ervaren. En dat doet iets met je. Je gaat jezelf zien door de bril van die overtuiging.

Zo ontstaan wat we in coaching limiting beliefs noemen: beperkende overtuigingen over wie je bent, wat je kunt of mag, of waar je toe in staat bent. Gedachten als:

• Ik ben niet slim genoeg

• Ik doe het nooit goed

• Ik ben niet te vertrouwen

• Ik mag er niet zijn

En vaak komen ze voort uit iets dat ooit begon als een kracht. Denk aan een kind dat altijd eerlijk was, maar daar keer op keer straf voor kreeg. Wat leert zo’n kind? Dat eerlijkheid onveilig is. En wat gebeurt er jaren later? Diezelfde persoon vermijdt verantwoordelijkheid, vertelt halve waarheden of schuift de schuld af — niet uit onwil of oneerlijkheid, maar omdat ergens diep vanbinnen nog steeds het idee leeft: als ik eerlijk ben, krijg ik straf.

Je leeft volgens regels die je nooit bewust hebt gekozen

Deze overtuigingen nestelen zich ongemerkt diep in ons systeem. Ze worden als het ware interne leefregels: automatische conclusies over hoe de wereld werkt, en hoe jij daarin moet functioneren om veilig of geliefd te blijven. In het begin beschermen ze je misschien — maar na verloop van tijd beperken ze je. Ze zetten je vast in patronen die niet meer bij je passen. Patronen waarin je jezelf kleiner houdt dan nodig is. Of waarin je voortdurend moet ‘bewijzen’ dat je er mag zijn.

En het lastige is: vaak zijn die overtuigingen niet eens bewust. Je merkt alleen het gevolg. Je twijfelt aan jezelf. Je voelt je snel afgewezen. Je blijft keuzes maken die niet goed voelen, maar waar je niet los van lijkt te komen. Totdat je gaat onderzoeken: Wat geloof ik eigenlijk over mezelf — en klopt dat nog wel?

Verandering begint bij bewustzijn

In mijn werk als coach help ik je om deze oude overtuigingen op te sporen, te begrijpen en los te laten. Niet door ze weg te stoppen, maar door ze recht aan te kijken. Waar zijn ze ontstaan? Wat probeerden ze te beschermen? En wat zou er gebeuren als je ze niet langer leidend laat zijn?

Want zolang je leeft volgens conclusies uit het verleden, blijf je jezelf onnodig klein houden. Maar die overtuigingen zijn geen waarheid — het zijn aannames die je ooit bent gaan geloven. Zodra je dat doorziet, ontstaat er ruimte. Ruimte om te kiezen. Ruimte om je gedrag te veranderen. Ruimte om jezelf te laten zien zoals je bent, zonder je voortdurend aan te passen aan verwachtingen die je niet meer dienen.

Je hoeft je niet langer te laten sturen door een oud script. Jij bepaalt wat je gelooft — en daarmee ook hoe je leeft.